dinsdag 25 augustus 2009

117. Modern


Als er 1 kunstenaar is geweest wiens naam verbonden was met het woord 'modern', dan is het wel Pablo Picasso; de kunstenaar van de Twintigste Eeuw. Wie echter zijn oeuvre op onderwerp bekijkt moet welhaast vaststellen dat hij helemaal niet met beide benen in zijn tijd stond. In tegendeel, zou ik willen zeggen. Zelfs op de Guernica -overigens in opdracht gemaakt- komt geen vliegtuig of exploderende bom voor. Zo zit het schilderij WEL in mijn geheugen; vrouwen en kinderen vol doodsangst in een decor van brandende, instortende gebouwen en overscherende bommenwerpers, zoeklichten en afweergeschut. Maar behalve die vliegtuigen komen ook die gebouwen niet op het doek voor. Misschien zie je al die dingen die er niet zijn door wat je weet over het schilderij -ik vermoed dat ik niet de enige ben-. Wel zien we een electrische lamp; het enige dat naar deze tijd verwijst.
http://www.museumanonymus.nl/ bezit een Piacosso geschilderd door ene v. C. (zeg maar anoniem) dit schilderij in geborduurde versie (zie illustratie) was te koop op marktplaats. Een nageschilderd bekend schilderij verlegt de aandacht naar het onderwerp; even geen Picasso. De makers lijken zich er totaal niet van bewust te zijn dat het de kunstenaar niet zozeer om het onderwerp zelf maar om de uitvoering gaat. Daar stapt de naschilder of borduurder overheen. Voor de kunstminnaar die hier niets van moet hebben, die valt voor Picasso's talent, kan het bevrijdend werken om toch even stil te staan bij de achtergronden van het onderwerp.
In beide verbeeldingen kijken we naar een triest en vermoeid stel. Artiesten die nog even een glas na een voorstelling geven? Van Picasso is bekend dat hij zichzelf als harlekijn afbeelde. De harlekijn was het symbool voor 19e eeuwse artisticiteit. Het stel aan het tafeltje maakt ook een ietwat bange, geisoleerde indruk; we begeven ons op glad ijs maar dat is lijkt me toch wel de bedoeling van Picasso geweest; als een bezetene met ongelooflijke haast de beschaving vanaf de Grieken nog even dunnetjes over te willen doen en te vervolmaken en eigen te maken. Met de beurscrisis van 1929 was het feest in Parijs voorbij en de harde realiteit was dan men genoeg had van het bohemiene artiestenvolkje; de beschermers, de macenassen, waren blut. Nu zitten daar die twee types in een vijandige, vreemde omgeving; het glas smaakt niet en elke hoop dat er nog iets gaat gebeuren is er uitgezogen; ze hebben alleen elkaar nog maar daar doen ze het niet voor.
Deze Cafe-zitters zeggen voor mij iets anders over Picasso dan Picasso zelf, al gaat het om geduldige borduursteekjes en likjes verf van een niet al te handig gehanteerde kwast.