114. Wraak van Vincent?

Een reproductie van Van Gogh's 'Terrasje bij nacht' was lange tijd, in de jaren zestig en zeventig, de nummer 1 hit in de Nederlandse huiskamer. Er is ooit een documentaire gemaakt (onvindbaar) over mensen die er eentje thuis hebben. Het ging de makers om wat volgens deze mensen de bedoeling van de schilder en de inhoud van dit doek en wat zij er zelf in zagen. De een zag 1 doffe ellende, de ander een warme, menselijke gezelligheid; dat was te verwachten maar toch aardig om bevestigd te krijgen. Goed idee; waard om weer te vertonen of om weer eens uit te zenden.

Uiteraard heeft Vincent er zelf ook iets over gezegd in een brief aan zijn zus Wil maar dat hoef je natuurlijk niet voor zoete koek te slikken; wel enkele feitelijkheden zoals dat hij hier ter plekke in de nacht heeft geschilderd dus zonder tekeningen vooraf en nog meer wetenswaardigs.

In dezelfde brief an zijn zus schrijft hij nog iets, iets van algemenere strekking: 'Wij hebben behoefte aan vrolijkheid en geluk, aan hoop en liefde. Hoe lelijker, ouder, slechter, zieker, armer ik word, des te meer wil ik mij wreken met krachtige, goed gerangschikte, schitterende kleuren."

Of hebben schuilen er achter deze woorden een bedoeling speciaal bedoeld voor zijn zus?

Vreemd dat we deze reproduktie zelden of nooit meer ergens tegenkomen; niet meer aan de wand maar ook niet meer in inboedels.

Reprodukties van bekende schilderijen zijn niet meer in de mode, behalve groot afgebeeld als tentoonstellingsposter. Het moet voor veel museumbezoekers een teleustelling zijn om te zien dat originele werken veel kleiner te zien dan op posters. De gemiddelde afmeting van schilderijen is enorm geexplodeerd; hand in hand met de prijzen, zou ik bijna willen beweren.